ผมเชื่อว่าหลายคนคงเห็นด้วยว่าฟุตบอลเป็นกีฬาที่สุดยอดมากๆ ทั้งความมันส์ ลีลาการเล่นที่เร้าใจ และกลยุทธ์การทำทีมที่น่าทึ่ง แต่สำหรับเพื่อนๆ ที่เพิ่งเริ่มดูบอล บางทีก็อาจจะงงๆ กับกฎ กติกาบอล ที่ดูยุ่งยาก จนบางครั้งอาจทำให้ดูไม่สนุกเท่าที่ควร แต่ไม่ต้องกังวลครับ เพราะถ้าเราเข้าใจกติกาพื้นฐาน รับรองว่าจะช่วยให้ดูบอลสนุกขึ้นเยอะ ไม่ว่าจะเป็นการวิเคราะห์เกม พูดคุยกับเพื่อน หรือเชียร์ทีมโปรด บทความนี้เลยรวบรวมกติกาสำคัญๆ มาอธิบายแบบเข้าใจง่าย ให้ทุกคนได้เพลิดเพลินไปกับมหกรรมลูกหนังระดับโลกกันแบบเต็มที่
กติกาฟุตบอลคืออะไร และทำไมต้องรู้
ถ้าพูดถึงกติกาฟุตบอล ก็คือกฎเกณฑ์ที่ FIFA วางไว้เพื่อให้เกมมันสนุก ยุติธรรม และปลอดภัยสำหรับทุกคนครับ กติกาพวกนี้ครอบคลุมทุกอย่างเลย ตั้งแต่ว่าต้องมีผู้เล่นกี่คน แข่งนานแค่ไหน ทำประตูยังไง ฟาวล์แบบไหนโดนใบเหลือง แล้วก็มีกฎพิเศษอย่างล้ำหน้าด้วย ซึ่ง FIFA ก็จะคอยอัพเดทกฎพวกนี้ให้เข้ากับยุคสมัยอยู่เรื่อยๆ การรู้กติกาจึงไม่ควรมองข้ามเลยครับ เพราะมันจะทำให้เราดูบอลสนุกขึ้นเยอะเลย เข้าใจว่าทำไมกรรมการถึงเป่านัดนี้ ทำไมถึงให้ใบเหลือง แถมยังคุยกับเพื่อนๆ เรื่องบอลได้อย่างมั่นใจด้วย สำหรับคนที่เล่นบอล การรู้กติกาก็สำคัญมากครับ จะได้เล่นได้ถูกต้อง ไม่เสียเปรียบคู่ต่อสู้ ส่วนคนดูก็เหมือนกัน ยิ่งรู้กติกาก็ยิ่งสนุก เพราะจะเข้าใจว่าทำไมแต่ละจังหวะถึงสำคัญ ทำไมโค้ชถึงตัดสินใจแบบนั้น ดังนั้นไม่ว่าคุณจะเป็นนักเตะหรือแฟนบอล การรู้กติกาคือกุญแจสำคัญที่จะทำให้คุณสนุกกับเกมฟุตบอลได้อย่างเต็มที่ครับ!
กฎพื้นฐานในกีฬาฟุตบอล
- จำนวนคนในทีม: ง่ายๆ เลยครับ ในแต่ละทีมจะมีผู้เล่น 11 คนนะครับ โดยมีโกลหนึ่งคนที่เฝ้าเสาอยู่ในกรอบประตู ถ้าทีมไหนมีคนเหลือน้อยกว่า 7 คนเมื่อไหร่ก็เล่นต่อไม่ได้แล้วล่ะครับ แล้วก็มีเรื่องเปลี่ยนตัวด้วยนะครับ แต่ละเกมจะมีโควต้าการเปลี่ยนตัวจำกัดไว้
- เวลาแข่ง: แข่งกัน 2 ครึ่งๆ ละ 45 นาที พักครึ่ง 15 นาที รวมแล้วก็ 90 นาทีครับ แต่ถ้าเป็นรอบน็อคเอาท์แล้วเสมอกันล่ะก็ ต้องต่อเวลาพิเศษอีก 30 นาที ถ้ายังเสมออีกก็ต้องดวลจุดโทษกันไปครับ สนุกแน่นอน!
- วิธีเล่นและทำประตู: ไม่ยากเลยครับ การทำประตูก็แค่ให้บอลเข้าประตูทั้งลูกเท่านั้นเอง แต่ต้องไม่มีฟาวล์นะครับ เล่นได้ทุกส่วนของร่างกายเลย ยกเว้นมือกับแขนนะครับ แต่โกลพิเศษหน่อย ใช้มือจับบอลได้ในเขตโทษของตัวเอง
- กฎล้ำหน้า: กฎนี้อาจจะงงๆ หน่อยนะครับ แต่ไม่ยากอย่างที่คิด คือถ้าตอนรับบอล เราอยู่ใกล้ประตูมากกว่าลูกบอลและกองหลังคนสุดท้าย (ไม่นับโกลนะครับ) ก็ถือว่าล้ำหน้าแล้วล่ะ
- ฟาวล์และใบเหลืองใบแดง: เรื่องนี้สำคัญมากๆ เลยครับ ฟาวล์ก็คือการทำผิดกติกานั่นเอง เช่น ดึงเสื้อ ผลัก หรือเข้าบอลแรงเกินไป กรรมการจะให้ใบเหลืองเตือนก่อน หรือถ้าหนักหน่อยก็โดนใบแดงไล่ออกเลย แล้วถ้าฟาวล์ในเขตโทษก็จะโดนจุดโทษด้วยนะครับ
- ลูกตั้งเตะต่างๆ: มีหลายแบบเลยครับ อย่างฟรีคิกก็คือการได้เตะตรงจุดที่โดนฟาวล์นอกเขตโทษ ส่วนเตะมุมก็จะได้เตะตรงมุมเมื่อทีมรับเตะบอลออกหลังนั่นเองครับ
- ลูกทุ่ม: ง่ายมากๆ ครับ เมื่อบอลออกข้าง ก็แค่ทุ่มเข้ามาด้วยมือ โดยทีมตรงข้ามกับทีมที่เตะออกจะได้ทุ่มครับ
- กรรมการ: คนสำคัญของเกมเลยครับ กรรมการจะคอยดูแลให้เกมเป็นไปตามกติกา ทำงานร่วมกับผู้ช่วยเพื่อให้เกมยุติธรรมที่สุด
คำศัพท์สำคัญเกี่ยวกับกติกาฟุตบอล
มาทำความรู้จักคำศัพท์ฟุตบอลกันบ้างครับ เพราะจะช่วยให้เราเข้าใจเกมได้ดีขึ้น ไม่ว่าจะเป็นตอนดูถ่ายทอดสดหรือฟังผู้ตัดสินเป่านกหวีด เดี๋ยวผมจะแนะนำคำศัพท์สำคัญๆ ที่ควรรู้กันครับ
- Kick-off (คิกออฟ): การเริ่มต้นเกมหรือเริ่มต้นหลังจากมีการทำประตู โดยลูกบอลจะถูกเตะจากจุดกลางสนาม
- Goal (โกล): การทำคะแนนโดยลูกบอลข้ามเส้นประตูทั้งหมดและไม่มีการฟาวล์ในระหว่างนั้น
- Offside (ล้ำหน้า): สถานการณ์ที่ผู้เล่นฝ่ายรุกอยู่ใกล้กับประตูของฝ่ายตรงข้ามมากกว่าลูกบอลและผู้เล่นฝ่ายรับคนสุดท้ายในขณะที่บอลถูกส่ง
- Free Kick (ฟรีคิก): การเตะลูกตั้งเตะเมื่อเกิดการฟาวล์นอกเขตโทษ แบ่งเป็น Direct Free Kick (ยิงตรงเข้าประตูได้) และ Indirect Free Kick (ต้องส่งต่อให้เพื่อนก่อนยิง)
- Penalty Kick (ลูกโทษ): การเตะลูกจากจุดโทษที่กำหนดในกรณีที่ฝ่ายรับทำฟาวล์ในเขตโทษ
- Throw-in (ลูกทุ่ม): การโยนลูกบอลเข้าสนามจากข้างสนามเมื่อบอลออกนอกเส้นข้าง
- Corner Kick (ลูกเตะมุม): การเตะมุมที่มอบให้กับฝ่ายรุกเมื่อฝ่ายรับทำให้ลูกบอลออกจากเส้นหลังของตน
- Goal Kick (ลูกตั้งเตะจากประตู): การตั้งเตะจากหน้าประตูของฝ่ายรับเมื่อบอลออกจากเส้นหลังโดยฝ่ายรุกสัมผัสครั้งสุดท้าย
- Foul (ฟาวล์): การกระทำที่ผิดกติกา เช่น ผลัก เตะ หรือดึงคู่ต่อสู้
- Yellow Card (ใบเหลือง): การเตือนผู้เล่นสำหรับการทำฟาวล์ที่ไม่รุนแรงมาก หากได้รับใบเหลือง 2 ใบในเกมเดียวจะถูกไล่ออกจากสนาม
- Red Card (ใบแดง): การไล่ออกจากสนามทันทีสำหรับการทำฟาวล์ที่รุนแรงหรือพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม
- Extra Time (การต่อเวลาพิเศษ): เวลาที่เพิ่มเข้ามาหลังจากจบการแข่งขันปกติ 90 นาที เมื่อผลการแข่งขันยังเสมอกัน
- Substitution (การเปลี่ยนตัวผู้เล่น): การเปลี่ยนตัวผู้เล่นระหว่างการแข่งขัน โดยแต่ละทีมมีโควตาในการเปลี่ยนตัวตามกติกา
- VAR (Video Assistant Referee): ระบบช่วยตัดสินด้วยวิดีโอ เพื่อช่วยกรรมการตรวจสอบเหตุการณ์สำคัญ เช่น การทำประตูหรือการฟาวล์
- Handball (แฮนด์บอล): การสัมผัสลูกบอลโดยมือหรือแขน (ยกเว้นผู้รักษาประตูในเขตโทษของตนเอง)
มาดูวิธีเริ่มต้นดูบอลให้สนุกกันครับ
ผมรู้ว่าสำหรับเพื่อนๆ ที่เพิ่งเริ่มดูบอล อาจจะงงๆ กันบ้าง แต่ไม่ต้องกังวลครับ ผมมีเทคนิคดีๆ มาแนะนำ รับรองว่าจะทำให้ดูบอลสนุกขึ้นแน่นอน
- เริ่มจากเรียนรู้กติกาง่ายๆ ก่อน: เรื่องกติกาสำคัญมาก ไม่ว่าจะเป็นการทำประตู กฎล้ำหน้า หรือฟาวล์ ลองหาคลิปสอนกติกาดูก่อนครับ จะได้ไม่งงตอนดูเกม
- หาทีมโปรดสักทีม หรือนักเตะคนโปรดสักคน: ผมแนะนำให้เลือกทีมที่ชอบสักทีม หรือนักเตะที่ประทับใจสักคน จะได้มีทีมให้เชียร์ สนุกกว่าดูเฉยๆ เยอะครับ
- ดูสดก็ได้ ดูย้อนหลังก็ดี: ดูสดมันส์กว่าแน่นอนครับ อาจจะต้องหาดูบอลช่องทางไหนดี เพราะมีหลายวิธี แต่ถ้าดูย้อนหลังก็ดีไปอีกแบบ จะกรอกลับมาดูจังหวะสำคัญๆ กี่รอบก็ได้
- สังเกตว่าแต่ละทีมเล่นยังไง: แต่ละทีมมีสไตล์ไม่เหมือนกันครับ บางทีมชอบบุกดุ บางทีมเน้นรับ ยิ่งดูมากยิ่งเห็นความต่าง ยิ่งสนุก
- หาเพื่อนคุยเรื่องบอลหรือลงเดิมพัน: ลองเข้าไปคุยในกลุ่มแฟนบอลดูครับ หรือชวนเพื่อนที่ดูบอลอยู่แล้วคุยก็ได้ หรืออาจจะลองเลือกเว็บพนันบอลดี ๆ เพื่อลงเดิมพันเพิ่มความสนุก รับรองว่าสนุกขึ้นแน่นอน
- เริ่มจากดูบิ๊กแมตช์: แนะนำให้ดูคู่ใหญ่ๆ อย่างบอลโลกหรือแชมเปียนส์ลีกก่อนครับ รับรองว่าตื่นเต้นแน่นอน เหมาะมากสำหรับคนเริ่มดูใหม่
- ใช้แอพช่วยดูบอล: เดี๋ยวนี้มีแอพดูผลบอลเยอะแยะเลยครับ ผมชอบใช้ Livescore กับ SofaScore ดูสกอร์ ดูตารางแข่ง ครบจบในที่เดียว
พอเข้าใจ กติกาบอล พื้นฐานปุ๊บ การดูบอลจะมันส์ขึ้นเยอะเลย ไม่ว่าจะเป็นตอนวิเคราะห์เกม เชียร์ทีมโปรด หรือนั่งคุยกับเพื่อนๆ เรื่องจังหวะในเกม กติกาพวกนี้ไม่ใช่แค่กฎที่ต้องทำตามนะครับ แต่มันเป็นสิ่งที่ทำให้ฟุตบอลกลายเป็นกีฬาที่คนทั่วโลกหลงรักเลยทีเดียว ผมหวังว่าบทความนี้จะช่วยพาคุณเข้าสู่โลกของฟุตบอลได้อย่างสนุกสนาน ถ้ายังสงสัยอะไรหรืออยากรู้เพิ่มเติม ลองหาข้อมูลเพิ่มได้เลยนะครับ
คำถามที่พบบ่อย
1.กติกาฟุตบอลพื้นฐานที่สำคัญที่สุดคืออะไร?
กติกาหลักๆ ของฟุตบอลที่ผมจะเล่าให้ฟังก็คือ แต่ละทีมต้องมีผู้เล่น 11 คนในสนาม แข่งกัน 2 ครึ่ง ครึ่งละ 45 นาที ส่วนเรื่องการทำประตูก็ง่ายๆ ครับ ลูกบอลต้องเข้าประตูเต็มลูกถึงจะได้คะแนน แล้วก็มีเรื่องกฎล้ำหน้ากับการฟาวล์ที่เป็นกติกาสำคัญที่ผมต้องเล่าให้ฟังด้วย
2.กฎล้ำหน้าคืออะไร อธิบายง่าย ๆ ได้ไหม?
กฎล้ำหน้าง่ายๆ เลยนะครับ คือถ้าผู้เล่นฝ่ายบุกยืนอยู่ใกล้ประตูคู่แข่งมากกว่าลูกบอลและผู้เล่นฝ่ายรับคนสุดท้าย (ไม่นับผู้รักษาประตู) ตอนที่เพื่อนร่วมทีมจ่ายบอลมาให้ ถือว่าล้ำหน้าผิดกติกาครับ
3.ใบเหลืองและใบแดงแตกต่างกันอย่างไร?
ใบเหลืองนี่เหมือนเป็นการตักเตือนครับ เวลาผู้เล่นทำอะไรไม่เหมาะสม อย่างเช่น ฟาวล์แรงๆ หรือจงใจถ่วงเวลา แต่ถ้าโดนใบเหลือง 2 ใบในเกมเดียว ก็โดนไล่ออกจากสนามทันที ส่วนใบแดงนี่ไม่ต้องรอครับ ถ้าทำอะไรรุนแรงหรือประพฤติตัวไม่ดีมากๆ โดนไล่ออกเลย
4.ยิงลูกโทษตอนไหน?
ลูกโทษเกิดขึ้นตอนที่มีการฟาวล์ในกรอบเขตโทษครับ ไม่ว่าจะเป็นการผลัก ดึงเสื้อ หรือเตะคู่แข่ง พอกรรมการเป่านกหวีด ทีมที่โดนฟาวล์ก็จะได้ยิงจากจุดโทษ มีแค่ผู้รักษาประตูคนเดียวที่ยืนเฝ้าเสาอยู่